29 Aralık 2023 Cuma

ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ FİNAL ÖNCESİ (KONU ANLATIMI/DERS NOTU)

 

ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ FİNAL ÖNCESİ

BİLİM: Doğruyu düşünme ,doğruyu araştırma ,varlığı anlama tanıma ve tanımlama çabasıdır.

-Bilim hem bilgi üretmeye yönelik bir sistem,hemde o sistemden üretilen bilgiyi ifade eder.

-Bilim bilginin üretimi ve ilerlemesini sağlayan çabalarınsonucunda ortaya çıkar.

-Bilim öğrenme arzusundan doğar.

-Aristo insanı”bilime ihtiyacı olan varlık” olarak tanımlar

 

BİLİMDE BULUNMASI GEREKEN UNSURLAR

-Bilim olgu ve olaylara dayalı olmalı.

-Bilim mantık ilkelerine uygun olmalı

-Bilim deneye gözleme yeni yönteme dayalı olmalıdır.

-Bilim bilimsel ilke yöntem çerçevesinde olmalı.

-Bilim bilimsel bir yasaya ulaşma amacında olmalıdır.

BİLİMİN 4 ÖNEMLİ ÖZELLİĞİ

-Çeşitliliği

-Süreklilik

-Yenilik

-Doğrulama ve ayıklama

 

*Bilim mutlak doğruluk ve yanılmazlığı kabul etmez.

*Bilim nesnel ve evrenseldir.

*Yöntem(deney ve gözlem) kullanır.

*Sistemli ve düzenlidir.

*Sürekli gelişme halindedir

ÇEŞİTLİLİK:Bilim belli bir sınıfın veya grubun elinde değildir

SÜREKLİLİK:Bilimsel etkinlikler kesintisiz şekilde devam etmektedir.

YENİLİK:Bilimin hiçbir alanında henüz son söz söylenmemiştir

DOĞRULAMA VE AYIKLAMA:Dün doğru kabul edilen bilgi bugün değişebilir.

BİLİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

OLGU: Varlığı potansiyel olmaktan çıkmış fiili gerçeklik haline dönüşmüş herşeydir.

OLAY: Düşünülen,,düşünülmüş olandır.

KAVRAM: Nesnelerin zihnimizdeki tasarımıdır

TERİM: Kavramların dil ile ifadesidir.Olgusal veriler gerçeklere dayalı kişisel yorum gerektirmeyen verilerdir

VERİ: Veri sayılar,metinler,sesler,görüntüler gibi verilerin işlenmemiş ham halidir.Veri, bilgi işlem süresince kullanılmadan önceişlenmesi gereken girdileri temsil ederken bir işlemci tarafından anlamlı bir şekilde yorumlandığında bilgiye dönüşür.

ENFORMASYON:İşlenmiş ve anlamlandırılmış verilerin sonucunda elde edilen anlamlı bilgiyi ifade eder

BİLGİ(KNOWLEDGE):Canlının deneyim ve gözlemlerine dayanıp bunların işlenip yorumların anlamlandırılması sonucu elde edilir.

AKIL(WİSDOM): Bir kişinin düşünme anlama öğrenme mantıklı sonuçlara ulaşma ,problem çözme ve karar verme yeteneğini ifade eder.Aynı zamanda bilgiyi işleme hafıza mantık yürütme gibi zihinsel yetenekleri de barındırır.

*Olgusal veriler gerçeklere dayalı,kişisel yorum gerektirmeyen bilgilerdir.

-BAĞIMLI DEĞİŞKEN: Sonuç değişkeni Araştırmacının kafasındaki problemin aradığı cevapla ilgili değişkendir

-BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN: Bağımlı değişken üzerindeki etkisinin öğretmek istendiği uyarıcı değişkendir

-DENEY GRUBU: Deneysel uyarıcının uyguladığı bir grup demek.

-EŞLEŞTİRME GRUBU: Deneylerde bir çift değişkenin bir veya daha fazla değişkene benzerliği yönünden eşleştirilmesi ve denk çiftlerden birinin deney grubuna  diğerinin de kontrol grubuna akarılmasıdır .

-DENEY:Bir hipotezin sınanmasıdır.

-YÖNTEM(METOT): Bir hedefe ulaşılması için izlenen yol.

*ARAŞTIRMALARDA NİTELİKSEL VEYA NİCELİKSEL YÖNTEMLER KULLANILIR

-İNTİHAL:Birinin çalışmasını çalmak.

-HİPOTEZ: Birtakım olguları açıklayan ,Doğru görüldüğü halde doğruluğu ıspatlanmamıştır.

ARAŞTIRMA EĞİTİMİ AMACI:

-Genel kültür kazandırmak

-Araştırmalardan yararlanabilmek

-Araştırmalara katkı sağlayabilmak

-Küçük çapta araştırmalar yapabilmek

-Geniş çapta araştırmalar yapabilmek.

ARAŞTIRMA EĞİTİMİNİN İÇERİĞİ:

-İSTATİSTİK

-ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ:

*Kaynak tarama ve araştırma raporu yazma

-ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

-BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ

-BİLİMSEL BİLGİ: Belli özelliklere sahip bilgisel bütünü

-BİLİMSEL YÖNTEMLER:Bilgi elde etme süreci,İnsan zihninin bir güçlükle karşılaştığı zaman verdiği doğal tepkilerin bir bütünüdür.

*İnsanlar için olgusal düzeyde en iyi bilgi edinme türüdür.

-BİLİMSEL ARAŞTIRMA SÜRECİ:

SEZME->TANIMLAMA->ÇÖZÜM ÖNERİLERİ->DENEME->KARAR VERME ->RAPORLAŞTIRMA



*BU AŞAMALARIN GÜVENLİ OLACAĞI ANLAMINA GELMEZ

(HİPOTEZ=DENENCE=SAYINTI)     (ALANYAZIN=LİTERATÜR)

* TÜMDENGELİM:

ÖRNEK:

 Tüm balıklar denizde yaşar, hamsi bir balıktır; öyleyse hamsi denizde yaşar.(TÜMDEN ÖZELE İLERLER)

*TÜMEVARIM:

ÖRNEK:

Boncuk ağaca tırmanır. Bu durumda beyaz kediler ağaca tırmanır.(ÖZELDEN TÜME İLERLER)

*PARADİGMA

 Doğruluk ve gerçekliğin doğasına ilişkin varsayımları araştırılabilecek nitelikteki soruları ortaya koyan ve bunların nasıl yapılacağına ilişkin bir felsefi ya da çerçevesidir.

*BİLİM BİR BİLGİ TOPLAMA YOLU DEĞİLDİR BİR ANALİZ YÖNTEMİDİR

 

 

-TEOREM: Kanıtlanabilen bilimsel önerme

-ÖLÇÜT: İlke kıstas

-ARAŞTIRMA SORUNU: Olası çözümleri olan güçlük durumu

-DEĞİŞKEN:Birden fazla değer alabilen şey

-HİPOTEZ:Bir araştırmanın olası sonucuna dair yapılan tahminlerin ifadesidir.

-ALANYAZIN: Bir bilimsel çalışmanın araştırdığı konuyla ilgili o zamana kadarki bilgi birikimini ortaya koyan ve çalışmanın gerekçelendirildiği bölümüdür.

-NİCEL: Sayısal olarak ölçülebilen verilerin istatistiksel çözümlemeleri aracılığıyla sosyal olguları inceleyen ve bu olgular arasındaki neden sonuç ilişkilerini ortaya koyarak sosyal düzenin kanunlarını keşfetmeyi amaçlayan araştırmalardır.

-NİTEL: Nitel anlam ise nicel anlamın tersidir. Yani bütün değişik kavramların sayılamayan, atılır çoğalmayan ya da ölçülemeyen değerlerini anlatan yazı şeklinde öne çıkar.

-ARAŞTIRMA SORUNU NASIL SEÇİLİR?

GENEL ÖLÇÜTLER:

-Çözülebilirlik

-Önemlilik

-Yenilik

-Etik kurallara uygunluk

ÖZEL ÖLÇÇÜTLER:

-Araştırma yeterliliği

-Araştırma yöntem tekniklerinde yeterlilik

-Veri toplama hızı

-Zaman ve olanak

-Araştırmacının ilgisi

HİPOTEZ:DOĞRULUĞU SINANAN YARGIrmesine dayanır

-İSTATİSKSEL HİPOTEZ(H0):Araştırmadaki değişkenler arasında bir ilişki yoktur Önermesine dayanır.

-ARAŞTIRMA HİPOTEZİ(H1):Araştırmadaki değişeknlerarasındaki ilişkinin varlığı önermesine dayanır.

İYİ BİR HİPOTEZ NASIL OLMALI:

-AÇIK NET VE GÜÇLÜ OLMALI

-DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ BİR İLİŞKİYİ İFADE ETMELİ

Evren   En geniş kümemiz. Türkiyede'ki tüm üniversite öğrencileri

Hakkında araştırma yapılan tüm birey ve öğeler.

EVREN= anakütle, kitle, popülasyon ve nufüs. Banko soru.

Hakkında veri toplanan ve sonuçların genelleneceği en geniş bireyler ya da öğeler topluluğu.

Büyük N evreni ifade edernek küçük n örneklemi ifade eder.

TAMSAYIM;

Evrenin tamamından veri toplanmasıdır. örn türkiyede ki tüm üniversite öğrencielrinin sayısı.

Araştırma Evreni: (genel evren/kuramsal evren)

Araştırma sonucunun kuramsal olarak genellenebileceği evren.

iş doyumu (herhangi bir işte çalışan tüm bireyler)

ÇALIŞMA EVRENİ : (HEDEF EVREN / ÇALIŞABİLİR EVREN)

Sağlık çalışanlarının iş doyumu ( araştırma evreni sağlık çalışanları)

Banka çalışanlarının iş doyumu ( araştırma evreni bankacılık sektörü)

PARAMETRE:

Evrene ilişkin değerler, tam sayımın sonuçları, herhangi bir örnekleme yapılmadan grubun bütününden elde edilen değerler (tamsayım yapılır ve örneklem alınmaz).

İSTATİSTİK: Veri toplama, düzenleme, özetleme, tablolama, analiz etme ve raporlama bilimidir.

 Örnekleme ilişkin değerler. PArametre ile çalışmıyor. Tam sayım yapılmıyor. Daha küçük gruplarla çalışıyor.

ÖRNEKLEM: Evrenin içinden seçilen ve onun temsil yeterliliğine sahip olduğu varsayılan daha küçük grup.

ÖRNEKLEME; evrenden örneklem alma işlemi.

TEMSİL GÜCÜ: Örneklem istatistiği ile evrenin parametreleri arasında genel uyum. Örneklemin evrenin tüm özelliklerini yansıtması beklenir

ÖRN: Denizden veya havuzdan alınan bir bardak suyun temsil gücü.

NORMALLİK: Pek çok istatistiksel yöntem normal dağılım varsayımı üzerine kurulmuştur.

NORMALLİĞİ TEST ETTİĞİN KRİTERLER;

MERKEZİ EĞİLİM ÖLÇÜLERİ

-ORTALAMA:  Ortalama değişkenin her bir gözlem için aldığı değerlerin toplamının gözlem sayısına bölümüdür. ORtalama değeri veri setinin denge noktasını gösterir.

-ORTANCA: Sıralanan verinin... Ortancanın önemi şudur veri setinin %50 si bunun altında %50 si bunun üstünde

-MOD: Veri setinde en çok tekrer eden değerdir. Bütün veriler eşit sıklıkta tekrar etmişse mod değeri yoktur

MERKEZİ DAĞILIM ÖLÇÜLERİ

-VARYANS: Her bir gözlemin ortalamadan farklarının kareleri toplamının gözlem sayısına bölümüdür.

-Standart sapma: Varyansın kare köküdür.

NORMAL DAĞILIM: Normal dağılım gösteren durumlarda gözlemlenen değişneklerin %68 i ortalama 1 standart sapma, %95 i ortalamadan 2 standart sapma, %99 u ise ortalamadan 3 standart sapma uzaklıkta bulunmaktadır.

Birçok araştırma istatistiksel teknikler normallik varsayımsal dayanarak yapılabilmektedir.

ÖRNEKLEME HATASI: Evrene ilişkin değerler8parametre) ile örnekleme ilişkin değerler birbirine benzemek zorundadır. Eğer her iki değer örtüşmüyorsa evrene genelleme yapılamaz. Seçilen örneklemin evreni temsil etmeme durumu.

HİPOTEZ TESTİ

Tümevarım yöntemlerinden biridir. Araştırmacı düşündüğü yargı hakkında karar verebilmek için istatistiksel tekniklerle topladığı veri setinden hareketle iddasını test eder

İki türlü hipotez testi vardır birincisi tek yönlü hipotez testi ikincisi çift yönlü hipotez testi

Tek yönlü örnek: H0 hipotezi : Türkiyede yaşayan insanların boyları en fazla 160 cm dir.

H1: Türkiye'de yaşayan insanların boyları 160cm den fazladır

Çift yönlü test örnek:

H0: Türkiyede yaşayan insanların boyları 160cm dir.

H1: Türkiye'de yaşayan insanların boyları 160cm değildir.

HİPOTEZ TESTLERİ YAPILIRKEN İKİ TİP HATA VARDIR

Tip I hata (alfa), Tip II hata(beta).

TİP I HATA: Gerçekte durum doğruyken hipotez testi sonucunda var olan durumun reddedilmesine denir.

TİP II HATA: Gerçekte durum yanlış iken hipotez testi sonucunda var olan durumun doğruymuş gibi kabul edilmesidir.

GÜVENİLİRLİK: Ölçme işlemine karışan yanılgıların ya da hata payının en aza indirilmesidir.

GÜVEN ARALIĞI: Normal dağılımı oluşturan bir örneklemin hangi olasılıkla hangi değer aralığına düşeceğine iliişkin karardır

GÜVEN DÜZEYİ: Güven düzeyi ise bir örneklemin ortalamaya göre sahip olduğu konuma ilişkin olasıkıltır. Ortalama 2 standart sapma dikkate alınırsa %95 oranında örneklem bu aralık içinde olacaktır.

HOMOJENLİK : Aynı olma durumu

HETEROJENLİK: maksimum çeşitlilik yönteminin tersi olan amaçlı bir örnekleme yöntemidir.

OLASILIKLI ÖRNEKLEME: Seçilecek örneklemin evreni temsil etme yeterliliğine sahip olması beklenir.

ÖRNEK: Kura, Futbol maçı, Piyonga

OLASILIKSIZ ÖRNEKLEME: Seçilen örneklemin evreni temsil etmesi beklenmez.

ÖRNEK: Güzellik, Gönüllü faliyetler, Detektiflilik

Örneklem büyüklüğünün artması, istatistiksel testlerin de gücünün ve güvenirliğin artmasını

sağlamaktadır. Test işleminin gücü gerçekte olan h0 hipotezini elde etme olasılığıdır yani testin gücü

gerçekte var olan farkı bulabilme yeteneğidir.

Tip I hata iki değişken arasında fark yokken fark bulunmasını, Tip II hata ise iki değiken arasında gerçekte fark varken araştırma sonucunda fark bulunmaması durumudur.

OLASILIKLI ÖRNEKLEME

YANSIZ(TESADUFÜ)

Evrendeki her bireyin örnekleme girebilme şansı eşit ve bağımsız Piyango/ kura / tombala

SİSTEMATİK(atlatmalı)

Evrendeki bireyler listelenir. Seçilecek örneklem evrenin kaçta kaçı olacak?( Örn: Evrenin 1/10 u 1-9 rakam seçilir.

ÖRN 4 seçildi 4,14.....

KÜME(GRUP TEMELLİ)

Örnekleme bireyler değil gruplar seçilir. Grupların özellikleri eşit olmalı.Gruplar var olabilir/oluşturulabilir.

TABAKALI(KATMANLI)

Evrendeki alt gruplarından örneklem seçilir. Alt grupların evrendeki oranı örnekleme yansıtılır.

Beyaz yakalılar,işçiler

OLASILIKLI ÖRNEKLEME

Gelişigüzel: Köşebaşı görüşmeleri

Amaçlı/Yargısal: Ölçütlere dayalı olmalı.

Kotalı: Alt gruplardan seçme

Kartopu: Dedektif yaklaşımı. Giderek genişleyen.

Gönüllü: Teşvik olabilir. Gönüllü davete katılım

Hazır/Kolaylı: Hemen erişilebilen bireyler. Dersine giren öğrenciler.

Çok düzeyli: Olasılıklı örneklemlerin birkaçının birlikte kullanımı.

ÖRNEKLEM BÜYÜKLÜĞÜNÜN BELİRLENMESİNDEKİ KRİTERLER

Araştırma olanakları, Evrenin Niteliği, Örnekleme Yöntemi, Güven aralığı, Örnekleme hataları.

ARAŞTIRMALARDA GÖZLEMLENEN ÖRNEKLEME SORUNLARI;

Evreni tanımadan örneklem alınması

Örneklem büyüklüğün uygun olmaması

Yanlış örnekleme tenkiği kullanma

Kolaylı örneklem ile çalışılması

Gönüllü örneklem ile yetinilmesi

Kayıp deneklerin göz ardı edilmesi

Evren ve örneklemin yetirince betimlenmemesi

ARAŞTIRMA: Betimleme,açıklama yordama ve denetimleme amacıyla sistematik veri toplama, analiz etme, yorumlama ve raporlamadır.

VERİ: Araştırma konusuyla ilgili bilinen ya da herhangi bir kaynaktan elde edilen işlenmemiş bilgilerdir.

OLGUSAL VERİ: Olgulara (gerçeklere) dayanan verilerdir.

YARGISAL VERİ: Duygu,algı,düşünce,izlenim ya da tutumlara dayalı gelişen değerlendirmeye dayalı bilgilerdir.

NİCEL ARAŞTIRMA VERİ TOPLAMA ARAÇLARI:

Anketler, Ölçekler, Testler.

NİTEL ARAŞTIRMADA VERİ TOPLAMA ARAÇLARI

Belgeler, Görüşme, Gözlem, Odak Grup Görüşmesi.

 

VERİ ÇÖZÜMLEME TEKNİKLERİ:

Aldığı değere göre nitel ve nicel değişken olabiliyor aldığı değere göre geçişli(sürekli)/geçişsiz(süreksiz)ayrılır.

KONTROL BİÇİMİNE GÖRE DEĞİŞKENLER:

BAĞIMLI:

Bağımsız değişkenlere tepki olarak değiştiği gözlenen değişkenlerdir.

ÖRN: (ÖĞRENCİLERİN OKUDUĞUNU ANLAMAYA ETKİSİ) BAĞIMLI DEĞİŞKENDİR

BAĞIMSIZ: (OKUMA HIZININ) Öğrencilerin okuduğunu anlamaya etkisi BAĞIMSIZ DEĞİŞKENDİR

KONTROL:DEĞİŞKENLERİ: ZEKA BUNA BİR ÖRNEKTİR .

 

 

DÖRT TÜR ÖLÇEK VAR:

Sınıflama:

Sıralama:

Eşit aralıklı:

Oranlı:

BETİMSEL İSTATİSTİK:(TANIMLAYICI):tek bir soru,madde yada değişken hakkındakiverileri özetlemek betimlemek.

YORDAMSAL İSTATİSTİK: örneklem üzerinde yapılan gözlem sonuçlarından yararlanarak evren hakkında genellemeler yapmak

BERİMSEL İSTATİSTİK TEKNİKLERİ(TÜRLERİ):

Frekans dağılımı:

Merkezi eğilim ölçüler:

Merkezi dağılım ölçüleri

Standart puan

(hipotez testi araştır)

FREKANS DAĞILIMLARI:

Çizgi ve daire grafikleri ile gösterilir.histogram ile gösterilir.

SIFIR HİPOTEZİ:H0

KARŞIT HİPOTEZ:H1

NİCEL VE NİTEL VERİ ÇÖZÜMLEME TEKNİKLERİ:

Nicel veri çözümleme teknikleri:-ağırlık

Nitel veri çözümleme teknikleri:-cinsiyet

 

HAZIRLAYAN= MUSA/BERKANT

--YAPAYNETWORK--

 

BİLGİSAYAR PROGRAMCILIĞI 2

🔼  VERİ TABANI 🔼  MESLEKİ MATEMATİK   🔼  VERİ YAPILARI 🔼  NESNE TABANLI PROGRAMLAMA 🔼  İNTERNET PROGRAMCILIĞI